آموزش صفر تا صد قلاویزکاری
آموزش قلاویزکاری از جمله مهارتهای ضروری در صنایع مختلف است که برای ایجاد رزوههای دقیق در قطعات فلزی و غیر فلزی مورد استفاده قرار میگیرد. این فرآیند به دو صورت دستی و ماشینی انجام میشود و هرکدام ابزار و روشهای خاص خود را دارند. در این مقاله، قصد داریم شما را با صفر تا صد قلاویزکاری آشنا کنیم؛ از ابزارهای مورد نیاز گرفته تا مراحل انجام این فرایند. با درک کامل این تکنیک، میتوانید قلاویزکاری دقیق و مؤثری انجام دهید و کیفیت کار خود را به طور چشمگیری ارتقا دهید.
قلاویزکاری چیست؟
قلاویزکاری فرایندی است که برای ایجاد رزوههای داخلی درون یک سوراخ به کار میرود. در این روش، ابتدا سوراخی با قطر مشخص بر روی قطعه ایجاد میشود. سپس ابزاری به نام مته قلاویز، به صورت دستی یا ماشینی درون سوراخ حرکت میکند و شیارهای مارپیچی رزوه را شکل میدهد. این رزوهها امکان اتصال دقیق پیچ به قطعه را فراهم میکنند و استحکام بالایی در اتصال ایجاد میشود. قلاویزکاری یکی از مراحل مهم در ساخت قطعات صنعتی است و به دقت و هماهنگی ابزار و قطعه نیاز دارد تا نتیجهای دقیق و کارآمد حاصل شود.
انواع قلاویزکاری
قلاویزکاری به دو نوع دستی و ماشینی تقسیم میشود که در ادامه هرکدام را توضیح میدهیم:
قلاویزکاری دستی
در این روش از مجموعهای سهتایی شامل متههای پیشرو، میانرو و پسرو استفاده میشود. هر مته درصد مشخصی از برادهبرداری را انجام میدهد؛ به طوری که پیشرو 50%، میانرو 30% و پسرو 20% رزوه را شکل میدهد. هدایت متهها توسط ابزاری به نام دسته قلاویز صورت میگیرد. این روش برای قطعاتی مانند آهن و فولاد، همراه با روغن مخصوص جهت کاهش اصطکاک و افزایش دقت به کار میرود.
قلاویزکاری ماشینی
این روش در یک مرحله و با استفاده از دستگاههای تراش انجام میشود. مته قلاویز دارای دندههای مخروطی است که رزوهزنی را به طور کامل بر روی قطعه انجام میدهد. همچنین، در روش دیگری به نام دندهزنی داخلی، ابزار بر روی دستگاه تراش به حرکت درمیآید و رزوههای داخلی را ایجاد میکند. این نوع قلاویزکاری نیازمند مهارت بالای تراشکار است.
آموزش قلاویزکاری بصورت مرحله به مرحله
قلاویزکاری فرایندی دقیق است که با رعایت مراحل مشخص میتوان رزوههایی با کیفیت ایجاد کرد. در ادامه، این مراحل را توضیح میدهیم:
- آمادهسازی
ابتدا سطح قطعه را تمیز و خشک کنید تا هیچ آلودگی یا رطوبتی در کار اختلال ایجاد نکند. محل مورد نظر برای سوراخکاری را به دقت علامتگذاری کنید. استفاده از ابزارهایی مانند خطکش یا گونیا میتواند به دقت بیشتر کمک کند.
- سوراخکاری
با یک مته مناسب، سوراخی متناسب با عمق و قطر مورد نیاز رزوه ایجاد کنید. این مرحله بسیار حیاتی است؛ چرا که هرگونه اشتباه در اندازه یا عمق سوراخ، بر کیفیت نهایی رزوهها تأثیر منفی میگذارد.
- روغنکاری
پیش از شروع قلاویزکاری، از روغن مناسب برای روانکاری استفاده کنید. این کار نه تنها اصطکاک را کاهش میدهد، بلکه از فرسایش ابزار و آسیب به دندانهها نیز جلوگیری میکند.
- قلاویزکاری
قلاویز را درون سوراخ قرار داده و با استفاده از آچار قلاویز، به آرامی آن را بچرخانید. حین چرخش، فشار یکنواخت وارد کنید تا رزوهها با دقت شکل بگیرند. در صورت نیاز، فرآیند را متوقف کرده و وضعیت دندانهها را بررسی کنید.
- پایان کار
قلاویز را خارج کرده و رزوهها را از نظر شکل و دقت بررسی کنید. برای اطمینان از کیفیت رزوه، یک پیچ مناسب را درون سوراخ قرار دهید و عملکرد آن را تست کنید. در صورت نیاز، اصلاحات جزئی را انجام دهید.
آموزش کار با قلاویز دستی
کار با قلاویز دستی به دقت و آگاهی از مراحل مختلف نیاز دارد. این ابزار به شما امکان میدهد رزوههای داخلی دقیق و با کیفیتی ایجاد کنید. در ادامه، بخشهای مهم این فرایند توضیح داده میشوند:
- شناخت قلاویز دستی
قلاویز دستی دارای پخی در ابتدای رزوه است که برشهای اولیه را آسانتر میکند. این ویژگی موجب کاهش نیروی لازم، سایش کمتر ابزار، و تراز بهتر قلاویز در سوراخ میشود. قلاویز دستی شامل سه نوع اصلی به نامهای پیشرو، میانرو، و پسرو است که هرکدام نقش خاصی دارند:
- پیشرو: این قلاویز دارای دندانههای برش اولیه کمعمق است و برای شروع کار استفاده میشود. پخ کمعمق آن باعث میشود چرخاندن قلاویز راحتتر و نیروی لازم کمتر باشد.
- میانرو: این ابزار با پخ عمیقتر، دندانههای کاملتری دارد و برای گسترش رزوهها استفاده میشود. به دلیل عمق بیشتر رزوهها، نیروی بیشتری برای چرخاندن نیاز است.
- پسرو: این قلاویز دندانههای کامل و بدون پخ اولیه دارد و برای تکمیل رزوهکاری، بهویژه در سوراخهای کور، به کار میرود.
- استفاده از دسته قلاویز
دسته قلاویز ابزاری برای نگهداشتن و هدایت قلاویز درون سوراخ است. ابتدا دسته را باز کنید و قلاویز مناسب را در جای خود محکم ببندید. این کار تضمین میکند که قلاویز به طور یکنواخت و بدون انحراف حرکت کند.
- مراحل قلاویزکاری دستی
- آمادهسازی: محل سوراخکاری را تمیز کنید و مطمئن شوید که سوراخ با اندازه قلاویز هماهنگ است.
- شروع کار با پیشرو: قلاویز پیشرو را در دسته قرار دهید و به آرامی درون سوراخ چرخانده و برشهای اولیه را ایجاد کنید.
- استفاده از میانرو: قلاویز میانرو را برای عمق بیشتر رزوهها وارد کنید و چرخش را با نیروی مناسب ادامه دهید.
- تکمیل کار با پسرو: در انتها، از قلاویز پسرو استفاده کنید تا رزوهها کامل و دقیق شوند.
آموزش کار با قلاویز ماشینی
قلاویزکاری ماشینی به روش کاملاً متفاوت از قلاویزکاری دستی انجام میشود. در این روش، تمامی فرآیند رزوهزنی در یک مرحله و با استفاده از مته قلاویز مخروطی شکل صورت میگیرد. مته قلاویز که دارای دندانههای مخروطی است، به دستگاه تراش متصل شده و با روشن کردن دستگاه، به آرامی وارد سوراخ قطعه میشود. این فرآیند به طور دقیق و بدون نیاز به نیروی دستی انجام میشود و به سرعت رزوههای کامل را در داخل سوراخ قطعه ایجاد میکند. در واقع، قلاویزکاری ماشینی یا دندهزنی داخلی یکی از عملیاتهای پیچیده است که به کمک دستگاه تراش صورت میگیرد و به ویژه در قطعاتی که نیاز به دقت بالا دارند، کاربرد دارد. مته قلاویز به وسیله مته مرغک دستگاه تراش هدایت شده و تا عمق کامل سوراخ حرکت میکند تا رزوههای داخلی به طور دقیق ایجاد شوند.
ابزارهای موردنیاز برای قلاویزکاری
برای انجام فرایند قلاویزکاری به مجموعهای از ابزارهای خاص نیاز است که هر کدام نقشی حیاتی در ایجاد رزوههای دقیق دارند. در اینجا به معرفی مهمترین این ابزارها میپردازیم:
- قلاویز
قلاویز اصلیترین ابزار در فرایند قلاویزکاری است که به شکل لولهای با دندانههای مخصوص طراحی شده است. این ابزار در اندازهها و اشکال مختلف موجود است و بسته به نوع و سایز پیچ، قلاویز مناسب انتخاب میشود.
- مته
قبل از شروع قلاویزکاری، باید یک سوراخ مناسب در قطعه ایجاد کنید. متهای که برای این کار استفاده میشود باید دقیقاً مطابق با اندازه دندانههای قلاویز باشد تا رزوهها به درستی شکل گیرند و کیفیت کار بالا رود.
- روغنکاری
برای کاهش اصطکاک و افزایش عمر ابزار، استفاده از روغنهای مخصوص در حین قلاویزکاری ضروری است. از طرفی، این روغنها به روانکاری دندانهها کمک کرده و فرآیند قلاویزکاری را روانتر میکنند.
- آچار قلاویز
آچار قلاویز ابزاری است که برای چرخاندن قلاویز و وارد کردن فشار یکنواخت به آن مورد استفاده قرار میگیرد. این ابزار باعث میشود که قلاویز به راحتی و بهطور دقیق در سوراخ حرکت کند و رزوهها به درستی ایجاد شوند.
انتخاب مته مناسب برای قلاویزکاری
انتخاب مته مناسب برای قلاویزکاری از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا سایز سوراخ ایجاد شده تاثیر زیادی بر کیفیت رزوهها دارد. اگر قطر سوراخ کوچک باشد، قلاویز ممکن است در هنگام وارد شدن گیر کند و آسیب ببیند. از طرف دیگر، اگر سوراخ بیش از حد بزرگ باشد، دندانههای پیچ به درستی شکل نمیگیرند و باعث شل شدن پیچ و مهره در قطعه میشود. بنابراین، انتخاب متهای با قطر صحیح و متناسب با اندازه قلاویز بسیار مهم است تا فرآیند قلاویزکاری به درستی انجام شود و نتیجه مطلوب حاصل گردد.
خلاصه مطلب
قلاویزکاری یک مهارت اساسی و کاربردی در صنایع مختلف است که نیاز به دقت و آگاهی کامل از ابزارها و مراحل انجام آن دارد. با یادگیری روشهای دستی و ماشینی قلاویزکاری، میتوانید رزوههای دقیق و مقاومی برای استفاده در پیچها و اتصالات مختلف ایجاد کنید. همچنین، انتخاب مته مناسب، روغنکاری صحیح و استفاده از ابزارهای دقیق، از عوامل کلیدی در موفقیت این فرآیند هستند. با تمرین و رعایت نکات آموزشی ذکر شده، میتوانید به یک حرفهای در این زمینه تبدیل شده و کیفیت کار خود را به سطح بالاتری ببرید.